Survivalrun draait om de strijd aan gaan met fysieke en mentale hindernissen. Maar wat als de prestatiedruk het plezier in de weg staat? Survivalrunner Wouter Keuning heeft zelf ervaren hoe dit kan zijn. Dit heeft hem geïnspireerd om onderzoek te gaan doen naar hoe je mentale vaardigheden kunt trainen met behulp van Serious Gaming. De komende tijd deelt hij op de website van de SBN de resultaten. Lees hieronder eerst zijn verhaal.
Wesepe, 26 maart 2017
“Dit ben ik, zo’n zeven jaar geleden, tijdens een KSR-wedstrijd in Dronten. Vier jaar eerder liep ik mijn eerste ‘funrun’ in Leeuwarden en was ik verkocht aan survivalrun. Ik sloot me aan bij de Survivalrun Vereniging in Leeuwarden en werd steeds beter in hardlopen en klimmen. Na twee jaar recreatieve survivalruns deed ik mee aan KSR-wedstrijden. In mijn tweede KSR-seizoen won ik verrassend de eerste wedstrijd in Gennep. Ondanks een ernstige salmonella-infectie, herstelde ik en won ik wedstrijden in Dinxperlo, Gendringen, Kootstertille en Zeist. Een week later stond Wesepe op het programma. Na een voortvarende start kwam ik voorop te lopen. Ongeveer halverwege de wedstrijd stond houthakken op het programma, niet mijn sterkste punt. Na wat geklungel met mijn stam liep ik als tweede weg. Genoeg tijd om mijn concurrent in te halen, dacht ik. Dat viel tegen. En toen gebeurde iets geks, voor het eerst begon ik druk te voelen. Ik koos een verkeerde baan in een lange combi-hindernis, raakte verder achter en wilde dit gat weer dichtlopen. Vervolgens klom ik te gehaast in een Spaanse ruiter, waardoor ik weer naar beneden gleed. Ik finishte uiteindelijk als tweede op 13 seconden van de winnaar. De wedstrijden daarna verliepen vergelijkbaar. Elke wedstrijd voelde ik de druk toenemen, door verwachtingen van mezelf en anderen. Na afloop van de wedstrijden die ik niet won, kreeg ik vragen over wat er gebeurd was. Dit interpreteerde ik als: “Waarom heb je niet gewonnen?” De druk werd alsmaar groter, iets waar ik niet mee om kon gaan. Met als dieptepunt de laatste wedstrijd van het seizoen in De Knipe, waarin ik tot de laatste kilometer van de wedstrijd gelijk liep met de winnaar, totdat ik van een evenwichtsbalk viel, iets waar ik normaal gesproken nooit problemen mee had. Vanaf dat moment was ik er helemaal ‘af’ en eindigde ik, je raadt het al, weer als tweede. De onbezonnenheid en het plezier waarmee ik de eerdere wedstrijden dat seizoen liep, én won, was weg.”
De Knipe, 4 juni 2023
“De Knipe, juni vorig jaar. Het moest het hoogtepunt van mijn eerste LSR-seizoen worden. Op steenworp afstand van mijn woonplaats in Heerenveen, voelt De Knipe altijd als een soort ’thuiswedstrijd’, ondanks dat ik een dorp verderop train bij UDIROS Outdoor in Nieuwehorne. Met veel clubgenoten, familie en bekenden langs de kant, brengt dit altijd extra spanning met zich mee voor mij. Kon ik het publiek maar wegdenken… Misschien dat ik daarom ook wel, na het eerdere debacle met de evenwichtsbalk in 2017, hier nog nooit een goede wedstrijd heb gelopen.”
“Met het ONK LSR twee weken later in Harreveld, staan veel toppers in De Knipe niet aan de start. Als ik nou, in tegenstelling tot eerdere jaren, die ellendige kartbandjes in één keer doorkom, maak ik misschien wel kans op een podiumplaats! Al weken van tevoren houd ik in de gaten wanneer deze hindernis gebouwd gaat worden. Zodra dit het geval is, fiets en hardloop ik zo vaak mogelijk langs om de hindernis te oefenen. Totaal niet rationeel, want ik weet heus wel dat ik de techniek beheers, maar toch probeer ik zo controle te krijgen over de spanning. De avond voor de wedstrijd droom ik dat ik deze hindernis weer niet haal. De volgende ochtend krijg ik dit niet uit mijn hoofd. Op weg naar de start toch nóg maar een keer langs de hindernis fietsen. Ik sta nog gespannener dan normaal aan de start. De eerste ronde gaat goed, met een kleine voorsprong op de nummer twee begin ik aan de tweede ronde. Hier krijgen we flink wat hindernissen voor onze kiezen. Ik voel de vermoeidheid in mijn onderarmen toenemen en besluit om mijn looptempo iets te verlagen om zo mijn armen nét wat meer rust te geven voordat de kartbandjes weer komen. Daar zijn ze, de zes kartbandjes, waar ik me al weken druk om maak. Heel even rusten in een voetklem in het laatste touw van de lianen, armen nog even schudden en gaan! Met gemak haal ik de hindernis; ‘Heb ik me hier nou zo druk om gemaakt?!’. Ik voel een last van mijn schouders vallen, nu door naar de finish! Waar ik als derde de bel luidt en zo mijn eerste podiumplaats op de LSR-afstand behaal. Trotse familie, trainer, clubgenoten, en het belangrijkste, zelf een ontzettend voldaan gevoel bij het behalen van dit doel!”
Prestatieverlies of plezierverlies?
“Toch had ik graag minder druk van tevoren ervaren en wellicht had ik beter gepresteerd als ik niet zoveel met die kartbandjes bezig was. En hoe zou de tweede helft van het seizoen in 2016/2017 zijn verlopen als ik niet zo gefocust was geweest op winnen en de druk die ik mezelf daarmee oplegde?”
“In het boek ‘Focus, Vertrouwen, Veerkracht’ van Nico W. van Yperen (een aanrader voor elke sporter en trainer, welke overigens gratis online beschikbaar is!) wordt dit prestatieverlies genoemd. De potentiële prestatie op een specifiek moment is dat wat er ‘in zit’; beter dan dat kun je niet. Uiteraard is het potentiële prestatieniveau te vergroten door training, dit zorgt voor prestatiewinst. Maar wat als dat wat erin zit, er niet uitkomt door bijvoorbeeld spanning, afleiding of negatieve gedachten? Dit prestatieverlies gaat ten koste van je potentie op dat moment. Wat overblijft is de daadwerkelijke prestatie; het wel of niet halen van de finishbel, met of zonder bandje, en de tijd die er vervolgens op de klok staat.”
Figuur 1. Denkkader voor optimaal presteren (Van Yperen, 2022)
“Mijn ervaring is dat we in survivalruntrainingen ons vaak uitsluitend richten op het verbeteren van coördinatie, lenigheid, uithoudingsvermogen, kracht en snelheid (CLUSK). Logisch, hiermee is ook de meeste prestatiewinst te behalen, zeker voor beginnende survivalrunners. Maar wat als je op een gegeven moment merkt dat je het niveau tijdens trainingen niet haalt in survivalruns? Dit prestatieverlies kan dusdanig frustrerend zijn dat het misschien ook wel leidt tot verlies van plezier. Dat zou zonde zijn! Want het gaat toch niet alleen om wat er op het spel staat, maar vooral om het spel zelf; de survivalrunsport, waar we zo ontzettend van kunnen genieten. De mooie strijd tegen de hindernissen, de elementen, en ja, vaak ook tegen onszelf.”
Serious Gaming
“Het hebben van kennis hierover en vervolgens er ook daadwerkelijk iets aan hebben voor en tijdens een survivalrun is niet hetzelfde, zo heb ik ervaren. Ook hiervoor is training nodig. Vergelijk het met een voetklem; iemand kan je vertellen en misschien zelfs voordoen hoe het moet, maar je leert de techniek pas echt wanneer je er zelf mee aan de slag gaat. Maar hoe train je nu, bij voorkeur op een leuke manier, mentale vaardigheden? Hier heb ik het antwoord nog niet op, maar ik denk wel te weten dat Serious Gaming, het inzetten van spelvormen om vaardigheden, kennis en/of gedrag te veranderen, hier een rol in kan spelen.”
“De komende maanden neem ik jullie graag mee in mijn ontdekkingstocht in de sportpsychologie en mijn zoektocht naar geschikte spelvormen die geïntegreerd kunnen worden in survivalruntrainingen. Met als doel om de bewustwording van het belang van (het trainen van) mentale vaardigheden te vergroten en misschien zelfs een aantal mentale vaardigheden daadwerkelijk te verbeteren. Dit zal niet alleen de prestaties verhogen, maar ook het plezier!”
Enquête
“In de tussentijd ben ik erg benieuwd naar jullie mening over dit onderwerp en of er op dit moment misschien al aandacht wordt besteed aan de mentale aspecten van onze sport tijdens survivalruntrainingen. Ik vraag daarom een paar minuten van jullie tijd om de volgende korte enquête in te vullen: https://forms.gle/f69keZ6kpZBozsz88.
Wouter Keuning zal op de Survivalrundag op 7 juli 2024 een workshop geven over de resultaten van zijn onderzoek en hoe spelvormen kunnen helpen om mentale vaardigheden te trainen.
